کد مطلب:32136 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:18

گنجینه پرسمان » اعتقادات

چرا قدرت شيطان و هواي نفس برتر از ساير قوا است؟ آيا عدل الهي ايجاب نمي كند كه اگر موجودي به نام شيطان آفريد، فرشته ديگري

مي آفريد كه مردم را به خوبي ها دعوت كند؟

كلام شما به اظهار نظر شخصي بيشتر مي ماند تا به بيان يك واقعيت در عالم هستي. حقيقت اين مطلب را قرآن كريم براي ما چنين بيان داشته است: به خورشيد و پرتوافشاني اش سوگند و به ماه چون از او پيروي كند! و سوگند به گاهِ روشناييِ روز و زمان غلبة شب! و سوگند به آسمان و آن كه آن را برافراشت و به زمين و آن كه آن را بگسترد! و سوگند به نفس انسان و آن كه آن را سامان داد و فجور و تقوايش را به او الهام كرد. پس به تحقيق هر كه نفس خويش را پاكيزه داشت رستگار شد و هر كه آن را فرومايه داشت نا اميد و مأيوس گرديد.[1]

در اين آيات، خداوند به صراحت انسان را مسئول مستقيم رستگاري و خذلان خويش دانسته و در اين ميانه شيطان و غير آن كيستند؟

مسلّم است كه خداوند خوب و بد انسان را به وي الهام كرده و از اين حيث، هم فساد و تباهي و هم رشد و كمال براي انسان امور واضح است. حال ممكن است اين سؤال براي شما ايجاد شود كه پس شيطان در اين ميانه چه نقشي دارد؟ پاسخ اين است كه طبق آيات قرآن، شيطان هيچ كس را به كاري مجبور نمي كند و اصلاً او چنين قدرتي ندارد. او تنها با اغوا (قال فبما أغوتيني)[2] و وسوسه (الذي يوسوس في صدور الناس)[3] انسان را به كاري تشويق مي كند. از اين رو است كه پذيرش وساوس شيطان مجازات و مؤاخذه دارد، زيرا انسان به اختيار خود به زشتي ها رو مي كند. شيطان كارآيي بيشتري جز وسوسه ندارد. كارش آراستن گناه است. شيطان از رفيق بدكردار به مراتب ضعيف تر است چرا كه در برابر وساوس شيطاني الهامات رحماني و فطرت پاك و عقل سليم نيز در كار است.

اما اين كه نوشته ايد آيا لازم نبود فرشته اي براي دعوت به خوبي ها فرستاده مي شد؟ بدون شك فرشتگاني هستند كه انسان را به خوبي ها الهام مي كنند و از بدي ها نهي مي نمايند اما علت اين كه انسان به دنبال شيطان مي رود به خاطر نفس امّاره است. در ماه رمضان شياطين در غل و زنجير هستند و حق وسوسه ندارند اما انسان گناه مي كند، مضافاً بر اين كه اين همه پيامبر و وصي در طول تاريخ بشر داشته ايم - كه فرشتگان مقرّب الهي در جنب عظمت آنان كوچك مي آيند - كه همگي آنان انسان را به نيكي ها دعوت كرده اند.

حقيقت اين است كه انسان با شناخت فطري، شناخت هاي عقلي و شناخت هايي كه پيامبران الهي به او در طي طريق سعادت ارائه كرده اند، هرگز نبايد از سبيل هدايت منحرف شود.

مولانا در مثنوي حكايت زيبايي را نقل مي كند كه خلاصة آن اين است كه : روزي مردي نزد حكيمي از خداوند اين طور گِلِه كرد كه: خداوند صد چاه در راه قرار داده و فرموده در آن نيفتيم! حكيم به او عتاب كرد كه: اي مرد! در برابر آن صدچاه صدويك نور و صدو يك راه قرار داده تا سقوط نكني!

بدين ترتيب اميدواريم معلوم شده باشد كه نيروي نفس و شيطان به هيچ وجه قابل مقايسه با نيروهاي الهي نيستند.

[1] شمس (91) آية 1 - 10.

[2] اعراف (7) آية 15.

[3] ناس (114) آية 5.